«Наурыз мейрамы»

Смагулова А.С.
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің

халықаралық қатынастар факультеті,
дипломатиялық аударма кафедрасының и.о.доценті

 

 

«Наурыз мейрамы»

 

       2021 жылдың 29-ші наурыз күні Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетнің Халықаралық қатынастар факультетінің  «Әлемдік экономика» мамандығының 2-курс студенттерімен  «Наурыз мейрамы»тақырыбында онлайн дөңгелек үстел болып өтті.

Дөңгелек үстел топ эдвайзері ф.ғ.к. доцент А.С.Смагулованың баяндамасынан бастау алып,ары қарай қазақ тіліндегі Л. Жұмағалиева «Наурыз –түркі тілдес халықтар үшін ортақ мейрам» тақырыьбындағы презентациямен жалғасты.Онда: «Наурыз – көне мейрам. Наурыз мерекесін тойлау дәстүрі дүние жүзі халықтарының көпшілігінің тұрмыс-салтында бағзы замандардан орын алған. Бұл мейрамды ежелгі гректер “патрих”, бирмалықтар “су мейрамы”, тәжіктер “гүл гардон”, “бәйшешек”, “гүлнаурыз”, хорезмдіктер “наусарджи”, татарлар “нардуган”, буряттар “сагаан сара”, соғдылықтар “наусарыз”, армяндар “навасарди”, чуваштар “норис ояхе” деп түрліше атаған. Әбу Райхан Бируни, Омар һайям, т.б. еңбектерінде шығыс халықтарының Наурызды қалай тойлағандығы туралы мәліметтер мол.

Мысалы, парсы тілдес халықтар Наурызды бірнеше күн тойлаған. Олар бұл күндерде әр жерге үлкен от жағып, отқа май құяды; жаңа өнген жеті дәнге қарап болашақты болжайды; жеті ақ кесемен дәстүрлі ұлттық көже “сумалак” ұсынады; ескі киімдерін тастайды; ескірген шыны аяқты сындырады; бір-біріне гүл сыйлап, үйлерінің қабырғасына дөңгелек ою – “күн символын” салады; үйдегі тіреу ағашқа гүл іледі; түрлі жарыстар (жамбы ату, т.б.) ұйымдастырады»-деп өз баяндамасында атап өтті.

Одан әрі орыс тілінде Дарина Берденова көптеген мәліметтермен бөлісті: «Дәстүрлі қазақ қоғамында Ұлыс күні жыл басы саналған. Халықтың мифологиялық түсінігі бойынша 21 наурыз түні даланы Қыдыр аралайды. Ұлыс күні қазақ елі үшін әрқашан қасиетті, киелі саналған. Халық таза, жаңа киімдерін киген. Ауылдың ер адамдары бір-бірімен қос қолдасып, төс қағыстырады; әйелдер құшақтасып, бір-біріне игі тілектер айтады. Бірін-бірі мерекеге арнап дайындалған наурыз көже ішуге шақырады. Оған қойдың басы мен сүр ет салып пісірілуі – қыс тағамымен (етпен) қоштасуды, құрамына ақтың қосылуы – жаз тағамымен (сүт, ақ) қауышуды білдіреді. Әдетте, осы күні адамдар арам пиғыл, пендешілік атаулыдан тазарып, ар-ожданы алдында арылады. Ауыл ақсақалдары араларына жік түскен бауырлас ел, руларды, ағайын, дос-жарандарды бір дастарқаннан дәм таттырып, табыстырған, жалғыз жарым жетімдерді үйлендіріп, жеке отау еткен.»

Дөңгелек үстел әдеттегідей,үш тілде жүріп өтті.Ағылшын тілінде Нұрғазы Сымбат баяндама жасай отырып, Наурыз мейрамының өзге елдерде қалай атап өтілітіндігі жайлы қызықты деректермен бөлісті.Ақ түйенің қарны жарылған, Ұлыстың ұлы күні наурыз мейрамы бойына барлық салт-дәстүрлер мен ұлт ерекшелігін жинаған ерекше мереке. Күн мен түн теңеліп жер дүние жаңарып, жасаратын күн. Наурыз мейрамын жыл сайын аса құрметпен атап өту -қазақ халқының ата-баба рухына деген сенімін нығайтып,ұлттық құндылықтарымызды дәріптеуге,болашақ жастарды өткенін ұлықтап,бүгінін ұмытпауға шақырары анық!

Наурыз мейрамын жыл сайын аса құрметпен атап өту -қазақ халқының ата-баба рухына деген сенімін нығайтып,ұлттық құндылықтарымызды дәріптеуге,болашақ жастарды өткенін ұлықтап,бүгінін ұмытпауға шақырары анық!

Смагулова А.С.
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің

халықаралық қатынастар факультеті,
дипломатиялық аударма кафедрасының и.о.доценті