U’KI NEGE KI’ELI SANALG’AN?
Topan sy’ tartylyp, tay’lardyn’ to’besi̇ ko’ri̇ne bastapty. Nuh pai’g’ambar keme s’aldyratyn tay’ i̇zdei’di̇. Sonda asqar tay’lar:
– Nuh mag’an toqtai’dy. Adamzat urpag’y menen qai’ta taralady, – dep talasa bastai’dy. Sol kezde Turan dalasyndag’y Qazyg’urt tay’y synyqtyq ko’rseti̇p:
– Bul da’rejege lai’yq emespi̇n. Ulyq Alla orynbasaryn bi’i̇k tay’g’a toqtatar, – dei’di̇ eken. Alla Qazyg’urttyn’ ki̇s’i̇pei’i̇ldi̇gi̇ne ri’za bolyp:
– Nuh, kemeni̇ Qazyg’urtqa qondyr. Ti̇rs’i̇li̇k sol jerden bastalsyn, – dep a’mi̇r beredi̇. Nuh pai’g’ambar:
– Qazyg’urt tay’y qai’da? – dep surai’dy. Ulyq Alla sonda «u’ki̇» degen qus jaratyp:
– Myna u’ki̇ni̇ qasyn’a al. Onyn’ ko’zi̇ o’tki̇r, tu’nde ko’redi̇. Qazyg’urtqa baratyn joldy sol bi̇ledi̇, – dei’di̇. U’ki̇ Qazyg’urtqa jetkens’e, kemeni̇n’ aldynda jol ko’rseti̇p, us’yp otyrady. Nuh Ji’dda’ tay’yn, sosyn Ararat tay’yn ai’nalyp o’tedi̇. Kemeni̇n’ jelkeni̇ ko’ri̇ngende tay’lar balbyrap, balqyp keti̇pti̇. Sondyqtan da olardyn’ jaqparynda kemege uqsas jartastar tu’zi̇li̇pti̇.Nuh Qazyg’urt tay’yna aman-esen toqtai’dy. Keme toqtag’an bette pai’g’ambar ki̇s’i̇ uly Jappasqa «Osy jerge qazyq ur!» dep bui’yrady.
U’ki̇ge ri’za bolg’an Nuh pai’g’ambar:
– Orman-tog’ai’dyn’ i’esi̇ bol! S’an’yrag’ymnyn’ ki’esi̇ bol! – dep bata berdi̇. Sodan u’ki̇ge ai’ryqs’a ki’e darypty. Adamdar ony «ti̇l-ko’z ti’mesi̇n» dep, balanyn’ besi̇gi̇ne, qyzdyn’ bo’rki̇ne tag’atyn bolypty.
ҮКІ НЕГЕ КИЕЛІ САНАЛҒАН?
Топан су тартылып, таулардың төбесі көріне бастапты. Нұх пайғамбар кеме шалдыратын тау іздейді. Сонда асқар таулар:
– Нұх маған тоқтайды. Адамзат ұрпағы менен қайта таралады, – деп таласа бастайды. Сол кезде Тұран даласындағы Қазығұрт тауы сынықтық көрсетіп:
– Бұл дәрежеге лайық емеспін. Ұлық Алла орынбасарын биік тауға тоқтатар, – дейді екен. Алла Қазығұрттың кішіпейілдігіне риза болып:
– Нұх, кемені Қазығұртқа қондыр. Тіршілік сол жерден басталсын, – деп әмір береді. Нұх пайғамбар:
– Қазығұрт тауы қайда? – деп сұрайды. Ұлық Алла сонда «үкі» деген құс жаратып:
– Мына үкіні қасыңа ал. Оның көзі өткір, түнде көреді. Қазығұртқа баратын жолды сол біледі, – дейді. Үкі Қазығұртқа жеткенше, кеменің алдында жол көрсетіп, ұшып отырады. Нұх Жиддә тауын, сосын Арарат тауын айналып өтеді. Кеменің желкені көрінгенде таулар балбырап, балқып кетіпті. Сондықтан да олардың жақпарында кемеге ұқсас жартастар түзіліпті.
Нұх Қазығұрт тауына аман-есен тоқтайды. Кеме тоқтаған бетте пайғамбар кіші ұлы Жаппасқа «Осы жерге қазық ұр!» деп бұйырады.
Үкіге риза болған Нұх пайғамбар:
– Орман-тоғайдың иесі бол! Шаңырағымның киесі бол! – деп бата берді. Содан үкіге айрықша кие дарыпты. Адамдар оны «тіл-көз тимесін» деп, баланың бесігіне, қыздың бөркіне тағатын болыпты.
—